سیره نبوی و سیمای اسلام | حسن یوسفی اشکوری

معرفی:

طرح کلی مجموعه قرن نخست هجری در چهار «کتاب» طراحی شده که اکنون در شش جلد و ذیل این عناوین فراهم آمده است:
کتاب نخست: سیره نبوی و سیمای اسلام (جلد اول)
کتاب دوم: خلافت عربی-اسلامی، در دو بخش
بخش نخست: از سقیفه تا پایان عصر عثمان (جلد دوم)
بخش دوم: از آغاز خلافت امام علی تا امام حسن (جلد سوم)
کتاب سوم: امویان، در دو بخش
بخش نخست: بوسفیانیان (معاویه و یزیدبن معاویه) (جلد چهارم)
بخش دوم: مروانیان (از مروان بن حکم تا پایان خلافت عمربن عبدالعزیز در سال 102ه ق) (جلد پنجم)
کتاب چهارم: تحولات ایران تسخیر شده به دست عربان مسلمان در قرن نخست هجری (جلد ششم)

در آغاز در نظر بود که متن این نوشتارها تاریخ ایران باشد و اسلام و حوادث مرتبط با اعراب مسلمان در حاشیه آن مطرح شوند، ولی در عمل، خلاف آن رخ داد. زیرا درست است که تحولات قرن اول ایران مهم بوده و برای نویسنده هم محور اصلی محسوب می‌شوند، ولی در حیطه تاریخ عمومی ایران و اسلام در قرن نخست، عملا تاریخ اسلام در متن قرار می‌گیرد و تحولات ایرانِ زوال‌یافته و مستهلک در درونِ امپراتوری نوبنیاد عربی – اسلامی (مانند دیگر سرزمین‌های تسخیر شده) در حاشیه. به همین دلیل گزارش قرن نخست به طور اساسی و کلی به تحولات متنوع عربان مسلمان اختصاص یافته است.